Certyfikacja ISO 14001/EMAS

ISO 14001/EMAS

System Zarządzania Środowiskowego wg normy ISO 14001 jest wzorowany na Systemie Zarządzania Jakością wg ISO 9001. Model systemu oparty jest na zasadzie ciągłego doskonalenia. Zasady ISO 14001 stanowią również część wymagań systemu ekozarządzania i audytu EMAS.

EMAS (ang. EcoManagement and Audit Scheme) to system certyfikacji środowiskowej, funkcjonujący w oparciu o Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z 25 listopada 2009 r. w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS), wraz ze zmianami wynikającymi z Rozporządzenia Komisji (UE) 2017/1505 z dnia 28 sierpnia 2017 r.

zmieniającego załącznik IV do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009o załączniki I, II i III do Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009, Rozporządzenia Komisji (UE) 2018/2026 z dnia 19 grudnia 2018 r.

Krótka historia

Pierwszy międzynarodowy standard zarządzania środowiskiem, BS 7750, został opublikowany w 1992 roku. W 1993 roku rozporządzeniem Rady EWG 1836/93 ogłoszono zasady funkcjonowania Systemu Ekozarządzania i Audytu EMAS. W 1996 roku na bazie BS 7750 powstała również norma ISO 14001.

 

Uregulowania prawne

Z założenia systemy zarządzania środowiskowego (SZŚ) wg ISO 14001 i EMAS są systemami dobrowolnymi, tzn. przyjmowanymi dobrowolnie przez organizacje jako obowiązek do stosowania. Wyjątek stanowią Organizacje Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego, dla których wdrożenie i utrzymywanie ISO 14001 lub EMAS jest wymagane (na podstawie Art. 61 Ust. 3 Ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym).

Wdrażanie EMAS jest również jednym ze sposobów realizacji zadań jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej (na podstawie Art. 6 Ust. 1 Pkt. 5 Ustawy o efektywności energetycznej).

Dla kogo jest ISO 14001 i EMAS?

Norma ISO 14001 oraz System Ekozarządzania i Audytu EMAS przeznaczone są dla wszystkich organizacji, niezależnie od rodzaju i wielkości. Mogą być stosowane w różnych warunkach geograficznych, kulturowych i społecznych. Nie jest wymagane wdrożenie innych systemów zarządzania. Znajdą zastosowanie w każdej organizacji, która zamierza:

  • ustanowić, wdrożyć i utrzymywać System Zarządzania Środowiskowego
  • postępować zgodnie z ustaloną przez siebie polityką środowiskową
  • ograniczyć negatywne oddziaływanie na środowisko
  • wykazać zgodność z wymaganiami SZŚ poprzez samoocenę i własną deklarację oraz poprzez potwierdzenie przez strony trzecie – w tym przez akredytowane jednostki certyfikujące w procesie certyfikacji
  • budować wizerunek organizacji odpowiedzialnej społecznie i środowiskowo

ISO 14001 i EMAS mogą być stosowane osobno lub w powiązaniu z innymi systemami zarządzania. Zawierają wymagania, które mogą być w sposób obiektywny auditowane i wymagają zaangażowania wszystkich służb na wszystkich szczeblach organizacyjnych, zwłaszcza najwyższego kierownictwa.

Przedsiębiorstwa przystępujące do systemu EMAS nie muszą posiadać certyfikatu ISO 14001, nie mniej jednak muszą wdrożyć zasady systemu zarządzania środowiskowego wg ISO 14001, które stanowią część wymagań rozporządzenia EMAS.

Jakie są różnice pomiędzy ISO 14001 i EMAS?

Zarówno ISO 14001 jak i EMAS oparte są na tych samych założeniach. Ich istotą jest zidentyfikowanie aspektów środowiskowych występujących w Organizacji oraz wymagań prawnych i innych, które mają zastosowanie do tych aspektów. Podstawowym zadaniem jest wspomaganie obszaru zarządzania ochroną środowiska, jak również zapobieganie zanieczyszczeniom w sposób uwzględniający potrzeby społeczno-ekonomiczne.

Wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego w oparciu o wymagana normy ISO 14001 można traktować jako krok w kierunku rejestracji w systemie EMAS. Zasadnicza różnica miedzy EMAS a ISO 14001 ogranicza się do obowiązku publikowania deklaracji środowiskowej oraz podejścia do zgodności z prawem.

Korzyści wynikające z certyfikacji ISO 14001 i rejestracji w EMAS?
  • niższe opłaty związane z korzystaniem z zasobów środowiska
  • niższe stawki ubezpieczeniowe w związku ze zmniejszeniem ryzyka powstania awarii środowiskowej
  • redukcja kosztów usuwania odpadów
  • zmniejszenie zużycia energii i surowców w wyniku wykorzystania potencjału oszczędnościowego
  • zmniejszenie ryzyka procesów sądowych związanych ze szkodami ekologicznymi
  • spełnienie wymagań klientów w zakresie ochrony środowiska lub dodatkowe punkty w zapytaniach ofertowych i postępowaniach przetargowych
  • poprawa wizerunku poprzez redukcję niekorzystnego oddziaływania na środowisko
  • usprawnienie zarządzania organizacją (planowanie, ustalanie celów i zadań oraz programów)
  • szybkie wykrywanie miejsc i procesów zagrażających środowisku dzięki regularnym auditom wewnętrznym i zewnętrznym
  • dla przedsiębiorstw energochłonnych: możliwość uzyskania zwolnienia od akcyzy czynności podlegających opodatkowaniu, których przedmiotem są wyroby węglowe lub gazowe przeznaczone do celów opałowych
  • certyfikat ISO 14001 i wpis do rejestru EMAS są ważnym atutem marketingowym
Jak uzyskać rejestrację w EMAS?

Organizacja chcąca przystąpić do systemu zobowiązuje się do:

  • wdrożenia i utrzymywania systemu zarządzania środowiskowego
  • identyfikacji nie tylko aspektów środowiskowych bezpośrednich, ale także pośrednich 
  • przeprowadzania cyklicznych audytów 
  • prowadzenia swojej działalności zgodnie z przepisami prawnymi dotyczącymi ochrony środowiska 
  • prowadzenia otwartego dialogu ze stronami zainteresowanymi 
  • publikowania informacji w formie np. deklaracji środowiskowej

System EMAS jest unijnym instrumentem wprowadzonym w życie Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) 1221 z dn. 25 listopada 2009r. w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS). Obecnie przywołane Rozporządzenie uległo zmianie w kilku kluczowych elementach wymagań bezpośrednich dla Organizacji chcących przystąpić do systemu EMAS. Zmiany wynikają z nowego wydania normy systemu zarządzania środowiskowego ISO 14001:2015 i zostały opisane w Rozporządzeniu Komisji (UE) 2017/1505 zmieniającego załączniki I, II i III do Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarzadzania i audytu we Wspólnocie (EMAS), jak również wynikającą ze zmiany wymagań w odniesieniu do załącznika IV „Sprawozdawczość w zakresie środowiska” opisanego Rozporządzeniem Komisji (UE) 2018/2026 z dnia 19 grudnia 2018 r. zmieniającego załącznik IV do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS).

 

Dodatkowe korzyści wynikające z rejestracji w EMAS?
  • wpis do publicznie dostępnego rejestru
  • wzrost wiarygodności organizacji dzięki deklaracji środowiskowej
  • możliwość benchmarkingu w zakresie ochrony środowiska
  • zwolnienie z opłaty rejestrowej przy wpisie do BDO (Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami)
  • dla dużych firm: zwolnienie z obowiązku przeprowadzania audytu energetycznego przedsiębiorstwa (po spełnieniu dodatkowych warunków)
  • dla jednostek sektora publicznego: potwierdzenie realizacji zadań w zakresie efektywności energetycznej

Przebieg procesu weryfikacji

  • Zapytanie ofertowe klienta
  • Przygotowanie oferty
  • Zlecenie rozpoczynające proces weryfikacji
  • Zawarcie umowy w sprawie nadzoru systemu EMAS na 3 lata
  • I etap weryfikacji i ocena dokumentacji – ocena gotowości Organizacji do II etapu
  • II etap weryfikacji – audit i weryfikacja środowiskowa przeprowadzania przez Akredytowanego Weryfikatora Środowiskowego EMAS (TUV NORD Polska Sp. z o.o.) wpisanego w rejestr prowadzony przez Polskie Centrum Akredytacji, gdzie przedstawiono jego kompetencje – uprawnienia branżowe, w których to może realizować proces weryfikacji systemu EMAS. 
  • Potwierdzenie i zatwierdzenie przedstawionych do weryfikacji informacji środowiskowych – wydanie „Oświadczenia Weryfikatora Środowiskowego w sprawie czynności weryfikacyjnych i walidacyjnych” zgodnego z załącznikiem nr VII do Rozporządzenia 1221/2009 EMAS. Potwierdzone informacje i deklaracja środowiskowa ważne są 1 rok. Moment zatwierdzenia (zwalidowania) przez Akredytowanego Weryfikatora Środowiskowego EMAS, Deklaracji Środowiskowych lub przedstawionych do zweryfikowania i zwalidowania informacji środowiskowych Organizacji jest punktem odniesienia dla wyznaczenia końca ważności deklaracji. Aby dochować terminów aktualizacji deklaracji uwzględniając czas potrzebny na ewentualne działania korygujące i ocenę dokumentacji, weryfikacje w okresie nadzoru powinny być przeprowadzane w rytmie: pełne lata - 1 miesiąc, licząc od ostatniego dnia weryfikacji na miejscu w obiektach należących do organizacji; 
  • Złożenie przez Organizację wniosku o rejestrację do Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (GDOŚ)
  • Ocena kompletności i wiarygodności dokumentów przez GDOŚ
  • Wpis Organizacji do krajowego rejestru EMAS, jak również i do unijnego rejestru EMAS prowadzonego przez Komisję Europejską

Zarejestrowany podmiot uzyskuje prawo do posługiwania się logo EMAS, które może być wykorzystywane do ogólnej prezentacji organizacji. Wytyczne w sprawie używania logo EMAS zawarte są w załączniku V i art. 10 wyżej wymienionego Rozporządzenia EMAS.

Weryfikacje EMAS są przeprowadzane przez Akredytowanego Weryfikatora Środowiskowego EMAS (TUV NORD Polska Sp. z o.o.) wpisanego w rejestr prowadzony przez Polskie Centrum Akredytacji, gdzie przedstawiono jego kompetencje – uprawnienia branżowe, w których to może realizować proces weryfikacji systemu EMAS. Potwierdzone informacje i deklaracja środowiskowa ważne są 1 rok.

Cele zrównoważonego rozwoju


Zapraszamy serdecznie do kontaktu

Adam PrysokSenior Manager ds. Sprzedaży Usług Certyfikacyjnych
+48 32 786 46 40

Tel.: +48 609 716 390
a.prysok@tuv-nord.pl
Mariusz GołąbSenior Manager ds. Ochrony Środowiska

Tel.: +48 603 890 664
m.golab@tuv-nord.pl