Dla organizacji, które poważnie podchodzą do poprawy bezpieczeństwa pracowników, zmniejszania zagrożeń
w miejscu pracy i tworzenia lepszych, bezpieczniejszych warunków pracy, została opracowana norma
ISO 45001
Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Wymagania i wytyczne stosowania.
Dla tych, co pierwszy raz…
Przez dziesięciolecia jako niewyczerpalne zasoby traktowane było powietrze i woda. Następstwem takiego poglądu są dzisiejsze zmiany klimatyczne. Dziewiętnastowieczny kapitalizm jako zasób z którym nie trzeba się liczyć, traktował „zasoby ludzkie”. W dzisiejszych czasach pracodawcy przekonali, że nie rzadko łatwiej jest pozyskać nawet bardzo skomplikowane urządzenia produkcyjne, niż obsługujących je ludzi.
Zatem wniosek nasuwa sam. Najcenniejszym i najbardziej potrzebującym atencji zasobem są ludzie. A ludzie są podatni na wpływ nieprzyjaznych warunków środowiska pracy. W najmniej sprzyjających okolicznościach pracodawca może nie tylko stracić wykwalifikowanych pracowników, ale także zostać obciążony kosztami odszkodowań, a także konsekwencjami przywołanymi w kodeksie wykroczeń czy też kodeksie karnym.
Ponieważ środowiskiem pracy nazywa się przestrzeń pracy, wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, w której pracownik lub zespół pracowników wykonuje pracę, dlatego na bezpieczeństwo w tym środowisku, wpływ mają trzy czynniki:
- czynnik techniczny
- czynnik organizacyjny
- czynnik ludzki
Jednak to człowiek decyduje o sposobie realizacji procesu pracy (czynnik organizacyjny) oraz zastosowanych środkach technicznych. W mikroprzedsiębiorstwie pracodawca sam pełni rolę pracownika. W małym przedsiębiorstwie pracodawca pełni rolę osoby kierującej pracownikami, mając w dyspozycji pracowników. W średnich i dużych przedsiębiorstwach pracodawca ma w dyspozycji osoby kierujące pracownikami, które to zarządzają pracownikami. Im więcej osób zaangażowanych w realizację procesu, tym większego znaczenia nabiera organizacja procesu(ów).
Komitet nr ISO/TC 283 przy Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ISO), tworzący zapisy tej normy wychodził z załażenia że należy przede wszystkim koncentrować się na potrzebie tworzenia systemu zarządzania, a nie na zarządzaniu określonymi rodzajami zagrożeń i ryzyka. Aplikacja systemu zarzadzania BHP w oparciu o normę ISO 45001 w organizacji, ma na celu umożliwienie tej organizacji zapewnienia bezpiecznych i zdrowych miejsc pracy, zapobiegania urazom i chorobom zawodowym eliminacji czynników uciążliwych. To z kolei zapewnia firmie ciągłość produkcji oraz wbrew pozorom, niższe koszty wytwarzania.
Zapisane w normie ISO 45001 wymagania podpowiadają, o czym należy pamiętać by właściciel, pracodawca oraz członkowie organizacji byli bezpieczni. Dotyczy to zarówna bezpieczeństwa psycho- fizycznego osób będących pod nadzorem organizacji, jak też poczucia bezpieczeństwa ze strony konsekwencji prawnych. To przyjęte procesy, procedury, mechanizmy, udokumentowane informacje stanowią tego gwarancję.
Najczęściej zadawane pytania
12 marca 2018r. => ISO publikuje normę ISO 45001:2018
19 czerwca 2018r. => Prezes PKN zatwierdza normę PN - ISO 45001:2018- 06
18 stycznia 2018r. => IAF publikuje dokument - IAF MD 21:2018r. „Wymagania dotyczące przejścia z normy OHSAS 18001:2007 na normę ISO 45001:2018”
4 czerwca 2018 r. => Komunikat PCA nr 261 w sprawie akredytacji jednostek certyfikujących system zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy według normy ISO 45001:2018 oraz stosowania specyfikacji ISO/IEC TS 17021-10:2018 i dokumentu IAF MD 21:2018
07 maja 2019r. => IAF publikuje dokument IAF MD 22:2019 , wyd.2 „Stosowanie normy ISO/IEC 17021-1 w certyfikacji systemów zarządzania BHP.
04 kwietnia 2024 r. => PCA wydaje komunikat nr 430 w sprawie akredytacji jednostek certyfikujących systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w związku z opublikowaniem normy PN-EN ISO 45001:2024-02
23 lutego 2024 r. => ISO i IAF wprowadzają komunikat (Amd 1:2024-02) dotyczący publikacji poprawki związanej ze zmianami klimatycznymi do norm systemów zarządzania typu A, w tym ISO 45001
07 lutego 2024 r. => PKN wycofuje normę PN-ISO 45001:2018-06 zastępują ją normą PN-EN ISO 45001:2024-02
gdzie:
ISO – Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (International Organisation for Standardisation)
PKN - Polski Komitet Normalizacyjny
IAF - International Accreditation Forum, do którego należą krajowe jednostki akredytujące takie jak:
DAkkS - Die Deutsche Akkreditierungsstelle GmbH
PCA – Polskie Centrum Akredytacji
Ustanowienie międzynarodowej normy daje korzyści, których nie dawały dotychczasowe lokalne standardy.
Należą do nich między innymi:
- Jeden ogólnoświatowy standard – dający jednakowe wymagania dla wszystkich organizacji na świecie. Eliminuje brak zrozumienia krajowych norm np. PN N18001 przez klientów z poza Polski.
- Układ wymagań normy jest kompatybilny z innymi normami dotyczącymi systemów zarzadzania.
- Łatwość integracji z innymi systemami zarzadzania;
- ISO 45001 uwzględnia dotychczasowe doświadczenia w zarządzaniu bezpieczeństwem pracy i ochroną zdrowia i stanowi jednocześnie udoskonaloną wersje powszechnie identyfikowanego standardu BS OHSAS 18001;
- ISO 45001 podkreśla ujęcie procesowe w organizacji, także w aspekcie BHP;
- ISO 45001 podkreśla znaczenie dla BHP, procesów zleconych podwykonawcom działających na terenie organizacji;
- ISO 45001 nakazuje analizę wymagań stron zainteresowanych oraz ich wpływu na BHP;
- ISO 45001 w jeszcze większym stopniu nakierowana jest na model PDCA tym samym na działania korygujące oraz działania zapobiegawcze, będące następstwem oceny ryzyka i szans BHP w procesach;
- ISO 45001 daje szansę na pogłębienie współpracy z pracownikami. Obok konsultacji z pracownikami pojawia się prawo do współudziału w decydowaniu w niektórych obszarach związanych z BHP.
Korzyści z faktu wdrożenia w organizacji systemu zarzadzania BHP, opartego o wymagania normie ISO 45001, maja różne strony zainteresowane. Można do nich zaliczyć:
Pracowników – którzy, zyskują poczucie bezpieczeństwa, przynależności do organizacji mającej pozytywny odbiór społeczny, możliwość własnego rozwoju / samorealizacji, zadowolenia z pracy.
Osoby kierujące pracownikami – zyskują poczucie bezpieczeństwa jak wszyscy pracownicy, ale także, bardziej stabilny proces za który odpowiadają oraz łatwiejsze zarządzanie nim. Nie bez znaczenia jest także forma asekuracji w zakresie odpowiedzialności karno- skarbowej.
Pracodawcy – zyskują to co zyskuje każda osoba kierująca pracownikami, ale także korzyści strategiczne dla firmy w postaci mniejszej fluktuacji pracowników i ich większego zaangażowania, utożsamianie się pracowników z firmą. Rozwiązania zawarte w normie mogą wreszcie przyczyniać się do wyższej kreatywność i aktywność członków organizacji także w procesie optymalizacji kosztów.
Organizacje, jako osoby prawne mogą płacić niższe składni na ubezpieczenie.
W dużych organizacjach - zyskują pozytywne postrzeganie firmy przez inwestorów (np. notowania na giełdzie, obligacje korporacyjne itp). Łatwiejsze otrzymanie środków z tytułu ubezpieczenia od Towarzystw Ubezpieczeniowych.
Klienci – zyskują gwarancje wspólnej płaszczyzny współpracy, gwarancję na ciągłość i bezpieczeństwo dostaw, a poprzez certyfikat uznanej jednostki certyfikującej niższe koszty w tym np. wynikających z auditów II strony.
Społeczeństwo lokalne zyskuje poczucie bezpieczeństwa poprzez brak negatywnego oddziaływania na mieszkańców.
Społeczeństwo, jako całość – niższe koszty państwa z tytułu kosztów leczenia, rent itp.
Jednostki kontrolujące (PIP, WIOŚ, Inspekcja Sanitarna, Handlowa itp.) – zyskują partnera, który nie wymaga tak dużego zaangażowania w kontrole stanu BHP.
Jakie mogą być rodzaje odpowiedzialności: Porządkowa? Służbowa? Karna? Skarbowa?
a) PRACOWNIK:
- Art. 52 §1punkt 1 KP. Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia za ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych.
- Art. 108 § 1 KP. Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować: karę upomnienia i karę nagany.
- Art. 108 § 2 KP. Za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy - pracodawca może również stosować karę pieniężną.
b) OSOBY KIERUJĄCE PRACOWNIKAMI
- wszystko jak wyżej, oraz
- Art. 283 § 1 KP. Kto, będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny od 1 000 zł do 30 000 zł.
- Art. 283 § 2 KP. Tej samej karze podlega, kto…
- wbrew obowiązkowi wyposaża stanowiska pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności;
- wbrew obowiązkowi dostarcza pracownikowi środki ochrony indywidualnej, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności;
- wbrew obowiązkowi stosuje:
- materiały i procesy technologiczne bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i bez podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych,
- substancje chemiczne i ich mieszaniny nieoznakowane w sposób widoczny i umożliwiający ich identyfikację,
- substancje niebezpieczne, mieszaniny niebezpieczne, substancje stwarzające zagrożenie lub mieszaniny stwarzające zagrożenie nieposiadające kart charakterystyki, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem;
- wbrew obowiązkowi nie zawiadamia właściwego okręgowego inspektora pracy, prokuratora lub innego właściwego organu o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy, nie zgłasza choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę, nie ujawnia wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, albo przedstawia niezgodne z prawdą informacje, dowody lub dokumenty dotyczące takich wypadków i chorób;
- nie wykonuje w wyznaczonym terminie podlegającego wykonaniu nakazu organu Państwowej Inspekcji Pracy;
- utrudnia działalność organu Państwowej Inspekcji Pracy, w szczególności uniemożliwia prowadzenie wizytacji zakładu pracy lub nie udziela informacji niezbędnych do wykonywania jej zadań;
- bez zezwolenia właściwego inspektora pracy dopuszcza do wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia.
- Art. 220 § 1 KK
Kto, będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
c) PRACODAWCA:
Wszystko jak wyżej, oraz
- Art. 281 KP
- Art. 282 KP
Obowiązek informacyjny
Każdy Klient, którego system zarządzania certyfikowano w oparciu o normę ISO 45001, zobowiązany jest do bezzwłocznego informowania Jednostki Certyfikującej o wystąpieniu poważnego incydentu związanego z bezpieczeństwem i higieną pracy, na przykład poważnego wypadku lub poważnego naruszenia przepisu prawa, powodującego konieczność zaangażowania kompetentnego organu regulacyjnego.
Zgłoś incydent: info@incydent.tuv-nord.pl
Komunikat
Szanowni Państwo,
W związku z opublikowaniem normy EN ISO 45001:2023 Niemiecki Komitet Normalizacyjny opublikował normę DIN EN ISO 45001:2023-12. Równocześnie w ramach dostosowania Polski Komitet Normalizacyjny w lutym 2024 roku wydał normę PN-EN ISO 45001:2024-02, tym samym wycofując poprzednie wydania norm.
W związku z przyjęciem w niezmienionej formie merytorycznej normy międzynarodowej ISO 45001:2018 przez Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN) jako EN ISO 45001:2023 zarówno DAkkS jak i PCA opublikowały komunikaty dotyczące zasad przejścia. Decyzją tych organizacji wydane certyfikaty zachowują ważność bez okresu przejściowego.
W ślad za tym TUV Nord Polska dla swoich Klientów opracował Ramowe warunki w zakresie audytowania i wydawania certyfikatów systemu zarządzania BHP:
- Audity nadzoru mogą być realizowane w oparciu o PN-ISO 45001:2018 do czasu przejścia na nową wersję normy, jednak tylko do końca bieżącego cyklu certyfikacji.
- Istniejące certyfikaty należy przenieść przy kolejnej recertyfikacji.
- Na życzenie klienta możliwe jest również przeniesienie certyfikacji do nowej wersji normy w okresie ważności certyfikatu.
- Nie planuje się żadnych dodatkowych działań w celu przejścia na normę PN-EN ISO 45001:2024-02.
Zapraszamy serdecznie do kontaktu
