Gospodarowanie odpadami w Polsce jest coraz większym wyzwaniem dla firm zajmujących się ich zbieraniem, przetwarzaniem i obrotem. Jest to działalność obarczona rozbudowanymi wymaganiami prawnymi i organizacyjnymi oraz skomplikowaną ewidencją. Jednak niektóre odpady w dość prosty sposób mogą utracić swój status, stając się pełnoprawnym i pełnowartościowym produktem / surowcem.
W polskim ustawodawstwie utrata statusu odpadu została uregulowana w art. 14 Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. DzU z 2019 r. poz. 701, zwana dalej Ustawą o odpadach), zgodnie z którym aby określony rodzaj odpadu utracił swój status, musi zostać poddany procesowi odzysku i dodatkowo spełnić łącznie następujące przesłanki:
Kryteria utraty statusu odpadu reguluje w art. 6 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r., zgodnie z którym szczegółowe wymagania utraty statusu odpadu powinny zostać określone na poziomie Unii Europejskiej (UE) w odniesieniu do m.in. kruszyw, papieru, szkła, metalu, opon i tekstyliów. Do tej pory ukazały się 3 Rozporządzenia Komisji określające szczegółowe kryteria, zgodnie z którymi wskazane rodzaje odpadów mogą przestać być odpadami.:
W powyższych przypadkach utrata statusu odpadu następuje bezpośrednio na podstawie przytoczonych przepisów. Należy również zauważyć, że ma tutaj zastosowanie zawarta w art. 3 ust. 15 Dyrektywy o odpadach definicja odzysku zgodnie z którym odzysk to jakikolwiek proces, którego głównym wynikiem jest to, aby odpady służyły użytecznemu zastosowaniu, poprzez zastąpienie innych materiałów, które w przeciwnym wypadku zostałyby użyte do spełnienia danej funkcji, lub w wyniku którego odpady są przygotowywane do spełnienia takiej funkcji w danym zakładzie lub w szerszej gospodarce.
Firmy zainteresowane wdrożeniem procedury utraty statusu odpadu muszą spełnić szereg wymagań, zarówno w zakresie prawnym jak i organizacyjnym. W zakresie wymagań prawnych konieczna będzie decyzja administracyjna, udzielająca zezwolenia w zakresie odpowiadającym prowadzonym procesom. W zakresie organizacyjnym, w zależności od rodzaju odpadów, konieczne będzie:
■ Wdrożenie i weryfikacja systemu zarządzania jakością (SZJ) – jeśli utrata statusu odpadów dotyczy złomu żelaza i stali, aluminium, miedzi albo stłuczki szklanej
i/lub
■ Wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego ISO 14001 oraz wdrożenie i uzyskanie wpisu do rejestru EMAS – jeśli utrata statusu odpadów dotyczy odpadów destruktu asfaltowego
i/lub
■ Wdrożenie systemu gospodarowania – jeśli utrata statusu odpadów dotyczy odpadów powstających w procesie energetycznego spalania paliw
System zarządzania jakością ma stanowić przejrzyste i sprawne wykazanie zgodności z przyjętymi w Rozporządzeniach Komisji kryteriami utraty statusu odpadów dla złomu żelaza i stali, odpadów aluminium, miedzi oraz stłuczki szklanej. System ten powinien obejmować udokumentowane informacje m.in. w następujących obszarach:
System zarządzania jakością powinien ponadto pozwalać na spełnienie wytycznych zawartych w Rozporządzeniach Komisji, załącznikach do tych rozporządzeń oraz przepisach krajowych i przepisach dotyczących danych produktów.
Wdrożony System Zarządzania Jakością podlega obowiązkowi weryfikacji przez niezależną jednostkę, będącą weryfikatorem EMAS lub posiadającą akredytację w zakresie Dyrektywy 765/2008. W celu utrzymania certyfikatu SZJ, kolejne audyty odbywają się co 3 lata.
Uprawnienia TÜV NORD Polska
TÜV NORD Polska jest wiodącym akredytowanym weryfikatorem EMAS w Polsce (numer akredytacji PL-V-0001). Dzięki temu posiadamy uprawnienia zarówno do weryfikacji w systemie EMAS, jak również do weryfikacji i certyfikacji Systemu Zarządzania Jakością zgodnie z rozporządzeniami UE dotyczącymi utraty statusu odpadów.
